Alles over het ontwikkelen van filmrolletjes
Bij analoge fotografie hoort natuurlijk ook het ontwikkelen van je filmrolletjes. Dit kan je natuurlijk láten doen, maar dit wordt ook door veel analoge fotografen zelf nog gedaan. Let op: dit is een zeer secuur proces. Vind je het toch iets te veel werk? Geen probleem. Wij ontwikkelen met alle liefde je filmrolletjes en dia's voor je.
Er zit verschil in het ontwikkelen van zwart/wit en kleurenfilm (ook wel C-41 genoemd). Zwart/wit ontwikkeling gebeurt meestal bij 20ºC terwijl het C-41 procedé werkt bij 38°C. Hoe hoger de temperatuur, hoe korter de ontwikkelingstijd. Maar waar begin je eigenlijk? En wat heb je allemaal nodig? Wij hebben een stappenplan voor je uitgeschreven voor het ontwikkelen van C-41 kleurenfilm.
Benodigdheden | Aan de slag! | Naar een specialist | Caffenol-techniek | Meer informatie
Wat heb je nodig om een fotorolletje te ontwikkelen? lees snel verder!
Uiteraard, een volgeschoten filmrolletje!
Een lichtdichte kamer. Geen lichtdichte kamer tot je beschikking? Je kunt ook gebruik maken van een lichtdichte wisselzak. Wil je je negatieven liever ergens anders laten ontwikkelen? Dan kun je ook terecht bij doka’s op locatie zoals het CAFU. Je kunt er eventueel ook cursussen volgen voor het ontwikkelen van je films of het afdrukken van negatieven.
In deze kleine donkere kamer kun je de film op de spiralen laden en in de ontwikkeltank plaatsen. Deze spiralen ontvang je vaak al bij de ontwikkeltank. Zorg ervoor dat ze afgestemd zijn op het juiste type film, nog voordat je de film op de spiraal plaatst.
Tijdens het ontwikkelen werk je met chemicaliën. Om deze oplossingen te kunnen mengen, teruggieten en op de juiste temperatuur te krijgen, heb je een maatbeker, trechter en thermometer nodig.
Wanneer je je negatieven ontwikkeld hebt en deze uit je ontwikkeltank haalt, zijn deze nat. Het is belangrijk dat je het water er af haalt met bijvoorbeeld een afstrijktang. Zo voorkom je dat je negatieven vlekken krijgen tijdens het drogen. Gebruik hiervoor in géén geval je vingers of keukenspons. Dit levert vette vlekken en beschadigingen op. Om je werkomgeving een beetje droog en schoon te houden, is het handig om ook een handdoek bij de hand te hebben.
Om je negatieven te laten drogen, kun je gebruik maken van een wasdraad en knijpers.
Ook niet geheel onbelangrijk: de chemicaliën! Naast je film zijn dit de belangrijkste ingrediënten. Als beginneling kun je ervoor kiezen om een kit gebruiken. De kit bevat alles wat je nodig hebt. Zodra je wat ervaring hebt, kun je overgaan op de meer complexe ontwikkelprocessen.
Welke methode je ook gebruikt, je hebt altijd flessen nodig om de chemische oplossingen in te bewaren. We raden aan om hiervoor geen normale (huis)plastic flessen te gebruiken, maar flessen die hier specifiek voor gemaakt zijn. Deze flessen zijn steviger, verdragen hogere temperaturen en zijn bestand tegen de soms agressieve oplossingen. Doordat ze van ondoorzichtig, donker plastic zijn gemaakt, zullen de oplossingen ook langer goed blijven. Label je flessen duidelijk. Je wil je later niet vergissen en de verkeerde oplossing gebruiken. Deze flessen zijn vaak voorzien van beschrijfbare stickers.
Nu je weet wat je nodig hebt, is het tijd om aan de slag te gaan. Hoe haal je een fotorolletje uit en hoe ontwikkel je hem? We leggen het allemaal stap voor stap hieronder uit.
Haal je film in het absolute donker uit je rolletje. Besef dat zelfs het lampje van je telefoon je film aan kan tasten.
Zorg dat je op een vindbare plek een schroevendraaier en de ontwikkeltank hebt staan. De schaar en opener zijn alleen nodig bij 35mm film.
Draai de film in het donker op een spoel. Dit is het lastigste gedeelte. Probeer dit eerst een paar keer met je ogen dicht.
Als je de film op de spoel hebt gedraaid, stop je hem in de ontwikkeltank. Daar draai je een deksel op, zodat het lichtdicht is. Doe dan het lampje weer aan.
Nu moet je de film gaan ontwikkelen met de ontwikkelaar. Spannend! Hoe gaat het worden? Even online surfen heeft hierbij nut. Je kunt terecht op diverse websites over ontwikkelen en de ontwikkelaar. Zoek ook naar develop charts.
Er zijn op het internet verschillende develop charts te vinden voor ieder type film. Daarbij kun je aangeven waar je mee werkt: met welke ontwikkelaar, fixeer en stopbad.
Meng de chemicaliën. Dit kun je ook al bij stap 1 doen - dat is persoonlijk per fotograaf - sommigen houden deze volgorde aan: mengen, klaar leggen, film op spoel, spoel in tank, schenken. Hoe dan ook: de chemicaliën zijn naast je film de belangrijkste ingrediënten.
Je kunt een kit gebruiken. Een kit bevat alles wat je nodig hebt, geeft goede resultaten en is goedkoop. Als je meer ervaring hebt dan kun je ook de complexe ontwikkelprocessen oppakken.
Als je bovenstaande gedaan hebt, hang je de film op om te drogen, aan een wasdraad. Zorg dat je de knijper onderaan de rol aanbrengt, zodat de filmrol vlak getrokken wordt door het gewicht. En dan is het wachten tot de magic happens. Hoe gaat het eindresultaat worden?
Als de film gedroogd is, kun je de foto’s bijsnijden óf gaan scannen en digitaliseren. Je vindt meer informatie hierover op het wereldwijde web via de video’s van Nick Carver. In ons tips-artikel lees je welke voordelen en mogelijkheden scannen en digitaliseren biedt.
Je kunt je film uiteraard ook elders laten ontwikkelen, zoals bij onze fotowinkels. Op deze webpagina vind je meer informatie over de fotoservice van Kamera Express.
Analoog fotograaf en ex-Kamera Express-verkoopmedewerker Patrick Dreuning legt uit dat hij zwart-wit-werk thuis ontwikkelt, maar kleur liever uitbesteedt. Zijn reden: “De kleurenfilmrol moet je op een constante temperatuur houden. Bij zwart-witfilm kun je ook een temperatuur tussen de 18 en 26 graden aanhouden. Dat is vaak de standaardtemperatuur in ieders huis en dus iets toegankelijker.”
Voor afwijkende formaten en belichte sprocket holes kun je terecht in het Lomolab.
Een andere techniek is de Caffenol-techniek: dit is een laagdrempelige manier om met huis-, tuin- en keukenspullen zwart-wit-film te ontwikkelen.
Al met al is er nog veel te ontdekken op (zelf)ontwikkelingsgebied. Als je je verder wil verdiepen hierin, kom je al een heel eind door het wereldwijde web te verkennen. Zo vind je niet alleen op deze webpagina van Photo-Utopia, maar ook op deze website over kleinbeeld uitgebreide content.
Fotografen leerden van oudsher het vak door het gewoon te doen en te kijken naar de werkwijze van een Meester met ervaring. Op een ontwikkelde filmrol kun je de resultaten zien en leren wat er wel en niet goed is gegaan. Een dagje meelopen met een analoog fotograaf of een fotospecialist zal jouw kennis ook vergroten.
Bekijk ter inspiratie onze Who to follow-pagina en het interview met Jawad Maakor. Deze beeldkunstenaars weten wel hoe het ontwikkelproces verloopt.