Patrick van der Jagt is bekend van het RTL:-programma Het Rotterdamproject van Beau van Erven Dorens, waarin 5 daklozen de kans kregen om hun leven op de rit te krijgen. Patrick was drugsverslaafd en mocht het te besteden bedrag van 10.000,- euro niet zelf beheren. Hij kreeg hulp, loste schulden af en kocht een telefoon en later een camera. Het lukte hem om af te kicken en hij bleek een talentvol fotograaf. Inmiddels heeft hij al meerdere exposities georganiseerd en werkt hij aan zijn bedrijfje.
Volg hem via Instagram als “@caveman010”.
In de serie BeeldBazen lichten wij beeldmakers met een bijzonder verhaal uit. Wat zijn hun drijfveren en ambities? Waarmee onderscheiden zij zich van anderen? We beschrijven wat de identiteit is van de beeldbaas en welk eerste magische foto- of filmmoment zij meemaakten waardoor ze besloten de camera niet meer neer te leggen. We gaan in op de noodzaak voor fotografie en film, hun stijl, hun visie, het effect van reacties vanuit de buitenwereld en bespreken de toekomstige plannen van de beeldbaas.
Hier krijgen beeldbazen een crossmediaal podium en blazen wij hun energie en beeldpassie de wereld in.
Wie is Patrick van der Jagt? | Interview | Voorbeeldfoto's | Video: interview
Wanneer begon Patricks passie voor beelden? Als Patrick er goed over nadenkt, is er nooit een moment in zijn leven geweest dat hij niet in plaatjes gedacht heeft. “Ik zag altijd al beelden voor me. Frames. Op jonge leeftijd was ik al bezig met kunst, met graffiti-art, met illegale dingen. Sommige vrienden begonnen net als ik als schoffie op straat en hebben hun talent later via een opleiding nog meer ontplooid. Dat vind ik geweldig. Kijk maar eens naar I Am Eelco.
"Ik kon niet stoppen met foto's maken"
Zelf heb ik er nooit iets mee gedaan, door alles wat ik meemaakte in mijn leven (een moeilijke jeugd, drugsverslaving, het overlijden van zijn vriendin) en omdat ik jarenlang niet nadacht over wat ik wilde. Maar die interesse voor beelden was er áltijd. Als ik als dakloze wakker werd op een mooie plek, bijvoorbeeld bovenin een trappenhuis met uitzicht over de stad, dan sloeg ik dat plaatje op in mijn hoofd. Het waren kleine momenten waar ik, ondanks alle ellende, even van kon genieten. Ik was, onbewust, constant beelden aan het verzamelen.”
“Ik begon met fotograferen met mijn telefoon. Die kreeg ik bij dat programma Het Rotterdamproject, opvolger van het Amsterdamproject. Het programma van Beau. Ik kwam op tv, maar had niet in de gaten wat het zou betekenen. Ik keek al jaren geen televisie en wist toen niet waar ik aan begon.
Ik was blij met die telefoon. Ik kon niet stoppen met foto’s maken! Dat smaakte naar meer. Onder begeleiding kocht ik mijn eerste echte camera. Bij Kamera Express, vlakbij Oostplein. Ik kocht een Panasonic-camera.
Mijn camera mocht niet te groot en ook niet te klein zijn. Ik wilde vooral een goede lens, zodat ik snel te werk kon gaan. Ik wil niet moeten graaien, draaien en grijpen. Hij moest gemakkelijk in gebruik zijn en dat was de Panasonic. Later kocht ik een Sony RX10 Deze camera haal ik zo, hup, uit mijn tas. Hij is fantastisch. Ik heb mijn camera altijd bij me.”
Patrick leerde de camera kennen door trial and error. “Ik heb geen enkele handleiding bekeken, ben gewoon eigenwijs aan de slag gegaan.”
Hij lacht hard en beseft dat dat wel wat over zijn karakter zegt. Hij wil meteen resultaat zien, meteen beginnen.
Daar er zit een diepere gedachte achter:
“Het is niet dat ik daar geen hulp bij wil hebben, maar ik zie het zo: iedereen ken fotograferen. Zeker tegenwoordig, iedereen kan fotoshoppen en de lelijkste foto’s mooi maken. Het gaat mij om het verhaal erachter. Voor mij is een fotograaf iemand die met normale stand, zonder al te veel extra’s, onderscheidende foto’s kan maken. Ik wil een verhaal in beeld brengen.”
Patrick brengt de rauwe kant van het leven in beeld, de kant van het leven die hij zelf zo goed gekend heeft. Hij legt het uit: “Ik heb op de gekste plekken gelegen. Plekken waar een normaal mens niet komt. Om te slapen, om te kijken of je er iets kon verkopen. Liften, fietsenstallingen, parkeergarages leren kennen… Brandtrappenhuizen. Al die plekken zitten nog steeds in mijn hoofd. Ik streef ernaar om ze met mijn camera vast te leggen. Mensen mogen die rauwe kant van het leven zien. Ze moeten het zelfs zien. Loop er niet aan voorbij. Zíe wat er gebeurt. Zie de complete wereld, niet alleen de fraaie kanten ervan. Het is er allemaal echt.
Als ik zo’n foto maak, bijvoorbeeld van een dakloze die midden in een drukke straat ligt te slapen, dan denk ik aan mezelf toen. Hoe lag ik erbij? Mijn voeten stonken. Ik douchte of waste me niet. Was vermoeid. Alles en iedereen kwam mijn strot uit. Je bent nooit alleen. Er zijn altijd mensen om je heen. Je kunt geen normaal gesprek voeren zonder dat je denkt: wat kan ik eruit halen? Wat heb ik nodig. Het is een gevangenis. Je bent buiten, op straat en hoeft je nergens aan te houden, toch ben je gevangen. Afhankelijk van anderen.”
“Mensen mogen die rauwe kant van het leven zien. Ze moeten het zelfs zien”
De betekenis van fotografie is voor hem haast niet onder woorden te brengen. “Nadat ik in Afrika afkickte, had ik een terugval. Fotografie hield me op de been. En nog steeds. Je bent niet zomaar afgekickt. Je hebt niet zomaar alle trauma’s verwerkt. Je moet nieuwe ervaringen opbouwen, nieuwe positieve links leggen.
Soms krijg ik trek, op momenten dat het tegen zit. Gisteren had ik zo’n dag. Ik stond op, de zak voer voor mijn katten scheurde open, de tram ontspoorde en ik kwam erna te laat voor de trein. Eenmaal onderweg belde mijn opdrachtgever af. De meeting ging niet door. Elk normaal mensen heeft dit soort problemen, maar voor mij kan het een trigger zijn, omdat ik me rot voel.
Ik moet daar dan een andere draai aan leren geven. Ik besef dat meer mensen zich wel eens zo voelen en ik kan tegenwoordig ook positiever denken. Ik denk dan: maar ja, ik heb wel de trap even schoongemaakt.
Niet iedereen snapt dat mijn probleem niet 1-2-3 opgelost is. De tv-kijkers denken er soms wel zo over. Ik doe aan Olympische Sport, man!”
Hij schaterlacht. Na een stilte vervolgt hij: “Ik doe echt aan Olympische Sport…”
Patrick heeft een eigen stijl, die vanzelf ontstaan is. Hij laat zien wat hij tegenkomt op straat, uit het leven gegrepen, echt. Met minimale bewerking, Hij brengt bovendien de stad vaak in beeld. Zijn beelden zijn soms zwart-wit.
Echtheid en minimale bewerking
“Ik houd van echtheid. Zo ben ik ook fan van Martin Parr. Hij brengt altijd Jan met de pet in beeld. Het zijn gewone mensen. De foto’s zijn niet superbewerkt… daar houd ik echt van. Rauwe beelden, weinig editing. Ik doe zelf bijna niks aan editing. Heel soms, in opdracht voor NRC, in overleg, heb ik wel eens wat kleine dingen aangepast (of laten aanpassen). Maar ik houd juist van de werkelijke weergave, en houd controle op wat mensen eventueel nog aanpassen.
Waarom? Ik wil laten zien hoe het er vandaag echt uit ziet. De situatie op dat moment. En soms is het zwaar kut, dan is het maar zo. Dan kom ik liever 10 x terug tot ik het beeld heb dan dat ik het beeld alsnog schiet en aan de kleuren en tinten trek. Ik ben wel eens 2 weken bezig geweest met een foto. Ik ging om de dag weer schieten. Na een tijd dacht ik pas: dit is het. Dat zie ik ook op het fotomoment zelf, niet thuis.”
Zwart-wit
“Vaak als ik een foto schiet dan zie ik meteen dat ‘ie in zwart-wit echt top zou zijn. Dan zie ik dat het nog beter uitkomt zonder kleuren. Ik kies op Instagram ook vaak voor zwart-wit. Zoals bij een foto van de markt of de oude haven. Je komt gelijk in de Middeleeuwen terecht op die manier. Dat geeft een mens een warmer gevoel. Daar kan je voor kiezen of niet. De Oude Haven is ook mooi in kleur, met die rode brug en het witte huis… maar zwart-wit vind ik hem toch nog net iets mooier. Je kiest: show je sfeer of benadruk je de compositie? Dat kies ik op gevoel.”
De stad in beeld
“Een voorbeeld van een straatbeeld? Nou, ik maakte er net nog een. Kijk maar. Ik liep langs de Pauluskerk. Daar zit een dronken man in zichzelf te lullen. “Kijk” (Patrick laat de foto zien). Je ziet dat hij bewust niet naar de Pauluskerk gaat, daar mag hij niet drinken. Hij zit tegen een paal waar een camera op zit en je weet dat politie over 5 min komt. Het doet me 2 dingen: 1. Wat zielig dat het zover gekomen is. Het interesseert hem niet meer hoe het verder gaat, de fles is toch bijna leeg… 2. Ik ben blij voor hem. Nu kan ‘ie een paar uur in de cel. Een dankloze wil veilig slapen. Hij provoceert bewust. Ik heb het ook zo vaak gedaan. Je kunt dan even bijkomen in de cel. Als het zover gekomen is, gaat het echt slecht met je.”
“Wat ik van Rotterdam wil laten zien? De rauwe kant, maar ook een stukje streetart… Dat maakt de stad een stuk mooier. Je loopt de hoek om en ineens zie je een grote vogel of een gezicht. Weet ik het wat. Je ziet iets anders dan dat stenen gedoe. Je loopt ergens IN. Dat is verschrikkelijke mooi. Ik laat de meerdere werelden zien die zich in de stad bevinden. Daarvoor hoef je niet naar het buitenland, of de planeet af.”
Hij lacht en is verwonderd om zijn eigen uitspraak. Hij herhaalt zijn uitspraak. “Ja, zo zie ik het echt. Er is meer dan wat je in eerste instantie ziet. Dat is toch gaaf?!”
“Ik laat de meerdere werelden zien die zich in de stad bevinden”
Welke projecten ik nu heb lopen? “Iets bij de Nieuwe Revue. Ik ga in Haarlem daklozen fotograferen voor ze. Daarnaast werk ik voor Woonstad en heb ik net een project voor de Rabobank. Ik heb ook vele interviews gedaan en meerdere exposities.”
Waar ik het meest trots op ben? “De exposities IN HERSTEL. Deze expositie was helemaal van mij. De expositie zelf moest niet te gelikt zijn. Ik kreeg wel advies maar maakte zelf keuzes en selecties. De helft was in zwart-wit. De expo vond plaats toen het tv-programma net afgelopen was. Dat was in de Fenix Food Factory. Drie dagen lang. Er kwamen zo veel mensen dat er beveiliging moest komen. Het werd echt een groot event.”
Reacties waar ik echt blij van word? “Van de mensen die me in gebruik kenden…. Cor van de Soepbus bijvoorbeeld. Die stond altijd bij Blaak. Hij kent me al verschrikkelijk lang en zag me jarenlang aankachelen. Hij zag me mager worden, de gevangenis en en uit gaan. Als ik dan buiten lag met -20 gaf hij me extra eten, een jas of sokken. Hij motiveerde me om te eten. Ik praatte met hem over allerlei dingen. Dankzij god behield ik wel mijn normale verstand ondanks mijn gebruik.
Ik zag hem toevallig nog eens na een afspraak. Ik reed langs het Leger des heils en zag hem achter zijn bureautje zitten ‘s avonds. Ik moest even naar hem toegaan. Cor pakte me vast en zei: “Wat zie je er goed uit, man!” Hij antwoordde: “Weet je wat ik ben gaan doen? Ik ben gaan fotograferen door jou!” En hij liet me zijn foto’s zien. Hij grijnst. “Hoe geweldig is dat. Ik vind het mooi om mensen te inspireren.”
Hij zwijgt even. Vervolgt: “Ik besef wel dat ik moet uitkijken. Ik moet mijn waardering niet van buitenaf voelen. De reacties moeten er niet voor zorgen dat ik me lekker voel. Die issues heb ik gewoon dus ik moet goed voor mezelf zorgen en moet niet de aandacht van buitenaf te belangrijk maken. Daar wil ik niet te veel aandacht in steken.”
Wat wil ik nog bereiken? “Sowieso gezond blijven leven. Voor mij is het geen half werk. Ik kan niet meer drinken, ook niet een beetje, want voor je het weet wil ik meer gebruiken. Niets mag nog een terugval veroorzaken. Toen mijn pleegvader laatst overleed, was ik verdrietig maar ik wist dat hij trots op me was. Zelf vond ik het ook fijn dat ik nu eens nuchter een moeilijk moment meemaakte. Ik kreeg mee wat er gebeurde. Ik kon een waardig afscheid aan hem geven en meemaken.
Op fotografiegebied wil ik nog wel meer portretten gaan maken. Ik wil ook dan mensen fotograferen zoals ze echt zijn. Dat vind ik verschrikkelijk mooi. Ik was eens bij Schorem aan het fotograferen. Iemand deed eindexamen en had me gevraagd om te komen fotograferen. De baas van Schorem wist niet eens dat ik zou komen! Ik keek naar al die mooie mannen met baarden. Als je ziet hoe die mannen die dan lekker macho erbij zitten en traditioneel geschoren worden, dan geniet ik. De heftige tatoeages van de kapper maken het beeld af. Al tijdens het fotograferen dacht ik: dit wordt gaaf.
Ik zou ook nog wel een boek willen schrijven, misschien wel meerdere boeken. Wat dan?
Wat ik wil bereiken met die projecten over daklozen? Ik streef ernaar om bewustzijn te creëren. Ik kan de wereld niet redden en heb genoeg aan mijn kop, maar kan op mijn manier iets doen, mooie dingen maken, iets laten zien, mijn steentje bijdragen.”
