Tilt shift lenzen

Wat is een tilt shift lens?

De tilt shift lens is een objectief met twee toepassingsmogelijkheden voor het fotograferen, namelijk tilt (kanteling) en shift (verschuiving). Sinds de jaren 60 zijn de ontwikkelingen in beide mogelijkheden sterk toegenomen, resulterend in een diversiteit aan camera’s met deze functies. In het begin werden de tilt en shift functie nog onderscheiden, maar door de effectieve samenwerking worden ze tegenwoordig bijna altijd gecombineerd op een objectief. Door het ontbreken van een autofocus functie dient er met de tilt shift lens handmatig te worden scherpgesteld.

Tilt shift

De lenselementen van een tilt shift lens kunnen worden aangepast door de bevestigde draaiknoppen. Er zijn twee mogelijkheden om deze wijzigingen aan te brengen. De eerste functie is de tilt, waarmee het objectief naar beneden of boven gekanteld kan worden tot een maximale hoek van 8.5 graden. Hiermee kan de scherptediepte worden aangepast, zowel geschikt voor landschaps-, miniatuur- als productfotografie. De tweede functie is de shift, waarmee het objectief omlaag of omhoog verplaatst kan worden tot een maximale afstand van 12mm. Met deze functie kan het perspectief van een foto worden gecorrigeerd, waardoor geschikt voor architectuur- en interieurfotografie. De laatste mogelijkheid is om het objectief 90 graden te kantelen, waardoor de mogelijkheid wordt geboden de tilt en shift functie van links naar rechts te gebruiken. Dit is vooral handig bij het creëren van scherpe panoramabeelden.

Vergroten van scherptediepte

Met de tilt functie kan de scherptediepte van een beeld over een groter vlak worden verspreid, waardoor zowel objecten op de voor- als achtergrond scherper in beeld kunnen worden gebracht. Bij een normale lens dient eerst het diafragma te worden verkleind voordat het gehele ontwerp met gelijke scherpte kan worden vastgelegd, alleen wordt er dan fors ingeleverd op de scherpte van het geheel. Door het objectief te kantelen met de tilt functie kunt u de scherptediepte lijn van het ontwerp verplaatsen, waardoor objecten op de voor- en achtergrond scherp zijn over het gehele oppervlak. Dit kan zowel bij product- als portretfotografie een groot voordeel vormen, aangezien belangrijke objecten precies kunnen worden uitgelicht van hetgeen wat minder van belang is.

Vormen van een miniatuureffect

De tilt functie kan naast de effectieve werking voor product- of portretfotografie ook zorgen voor het effect waarmee steden en landschappen een miniatuur lijken. Het voordeel van deze mogelijkheid is dat dit effect niet in de nabewerking van een foto hoeft te worden gemaakt, maar direct met de tilt functie. Door het kantelen van het beeld naar beneden of boven wordt de focus van het scherptediepte veld verplaatst en lijkt het alsof de objecten op de foto van klein formaat zijn. Dit komt omdat de omgeving rondom de uitgelichte objecten zeer onscherp is en hierdoor het ontwerp veel kleiner lijkt dan het in werkelijkheid is.

Corrigeren van perspectief

Een veel voorkomend probleem bij het fotograferen van architectuur in stedelijk gebieden is dat als je de camera schuin omhoog houdt gebouwen scheef lijken te staan of achterover te hellen. Ondanks dat dit niet de werkelijkheid is geeft het de kijker het gevoel naar een onrealistische foto te kijken. Door de camera op een statief en waterpas te plaatsen kan dit met de shift functie worden voorkomen. Met deze functie verplaats je namelijk het objectief naar beneden of boven, waarmee het perspectief wordt gecorrigeerd. Hierdoor lopen de verticale lijnen recht en ziet een foto van een gebouw of complete skyline er realistisch uit.

Ontwikkelen van panoramafoto’s

Het probleem bij het maken van panoramafoto’s met een normale lens is dat bij het samenvoegen van verschillende foto’s de overgangen nooit volledig kloppen. Naast de aanwezigheid van een panoramafunctie op de camera is het ook mogelijk om met de shift functie een horizontale of verticale panorama te maken. Dit doe je door de shift functie naar links of rechts in te stellen en van dit deel een foto te maken, vervolgens druk je de shift functie de andere kant op en maak je weer een foto. Deze twee foto’s kunnen tenslotte met een stitching programma worden gecombineerd tot één foto.

Gebruik van het objectief

Om het maximale resultaat te halen uit de verschillende functionaliteiten van de tilt shift lens is het van groot belang om te leren omgaan met dit objectief. Aangezien het objectief handmatig dient te worden bediend lichten we een aantal belangrijke zaken uit. Om het beeld te stabiliseren is het aan te raden altijd vanaf een statief te werk te gaan en met een waterpas de camera volledig recht te zetten. Hiermee kun je de volledige focus leggen op het handmatig scherpstellen en het bepalen van het onderwerp. Voor de beste resultaten kan de live view worden ingeschakeld, waarmee je  direct kunt zien welk beeld vastgelegd gaat worden. Nadat je het definitieve ontwerp hebt gekozen stel je scherp en vervolgens maak je de foto.