Breng de herfst in beeld met een timelapse

Tijd om op pad te gaan voor prachtige foto's.

Er zijn allerlei creatieve manieren om de herfst in beeld te brengen. Naast foto's kun je ook kiezen voor het maken van een video of timelapse. Daarom vroegen wij fotograaf Rick Kloekke, die uitermate ervaren is in het maken van timelapses om meer te vertellen over wat een timelapse nu precies is, welk materiaal hij gebruikt en hoe je een timelapse maakt. Ook geeft hij nog een aantal tips over het maken van timelapses in de herfst. 

Over Rick

Wat is een timelapse?

Een timelapse is niet, zoals veel mensen nog denken, een versneld afgespeeld filmpje! Een timelapse is - kort gezegd - een serie foto’s die met een pauze van enkele seconden achter elkaar zijn gemaakt vanaf dezelfde plek en daarna in een video zijn samengevoegd. Om je een idee te geven van het aantal foto’s dat in zo’n filmpje voorbij komt: een timelapsevideo met een framerate van 24 frames per seconde waarvan de foto’s met een interval van 4 seconden zijn gemaakt, geeft in 1 seconde video 96 seconden echte tijd weer!

Het fascinerende aan timelapsefotografie vind ik dat je dingen kunt laten zien die met het blote oog (bijna) niet zijn waar te nemen. Kijk maar eens naar de ijsvloer rechts op 58 seconden in onderstaande video.

Materiaal

Voordat ik in ga op hoe je een timelapse maakt, vertel ik iets over mijn materiaal. Ik heb ongeveer een jaar geleden gekozen voor de Sony A7 systeemcamera vanwege het grote dynamisch bereik en de uitstekende ruisprestaties van de Sony sensoren. De bodies die ik gebruik zijn de Sony A7RIII en de Sony A7III. Vaak gebruik ik ze bij het maken van een timelapse allebei tegelijk. Zo kan ik van één scène verschillende shots maken. Overigens zijn er ook met voordeliger camera’s prima timelapses te maken.

• Objectieven
  Qua objectieven gebruik ik van alles, maar de Zeiss Batis 18mm F/2.8 en de Sony 70-200 F/2.8 G Master zijn mijn favorieten. De Batis gebruik ik voor uitgestrekte landschappen, maar deze toplens is ook zeer geschikt voor een timelapse van de sterren door de goede comaprestaties (de afwezigheid van komeetvormige vertekening van sterren) en scherpte in de hoeken. De 70-200 is ook superscherp. Ik gebruik hem om details in het landschap vast te leggen.
• Statief
  Een stevig statief is natuurlijk heel erg belangrijk. Het is niet de bedoeling dat de camera tijdens het fotograferen ook maar één millimeter beweegt, want dat resulteert in een ongewenste beweging in de timelapse. Natuurlijk is dat wel te corrigeren in de nabewerking, maar ik streef er als iedere fotograaf naar om dat zo min mogelijk te hoeven doen: het is extra werk waar ik niet op zit te wachten.
• Intervalometer
  Zelf steeds de sluiterknop indrukken en dan hardop tot vier tellen en dan weer? Nee, dat gaat natuurlijk niet werken! Met een intervalometer kun je ervoor zorgen dat er op een vooraf ingestelde interval automatisch foto’s geschoten worden.
• Filters
  Ik gebruik de NiSi v5 pro filterhouderkit met landscape polariser in combinatie met diverse NiSi ND filters. Filters zijn erg belangrijk bij timelapsefotografie i.v.m. het creëren van motion blur. Later meer hierover!
• Motion control materiaal
  Om beweging aan een timelapse toe te voegen (pannen, in- en uitzoomen, de camera omhoog en naar beneden) gebruik ik een slider en pan&tilt head van het merk Kessler Crane. Beweging is leuk, maar is zeker geen vereiste voor het maken van een goede timelapse!
• Harde schijven
  Niet te vergeten: opslag! Ik schiet altijd in RAW, dus per jaar heb ik de nodige terabytes aan opslag nodig.

Zo, nu weet je welk materiaal ik gebruik, maar vergeet niet: timelapse kan met elke camera, mits er een intervalsetting op zit of de mogelijkheid een externe intervalometer aan te sluiten!

Hoe maak je een timelapse?

Er zijn drie belangrijke onderdelen bij het maken van een timelapse:

• Planning
• Instellingen
• Editing

Planning

Net als bij landschapsfotografie is ook voor timelapsefotografie de planning van groot belang. Waar ga je de timelapse schieten, welke compositie heb je in gedachte, op welk moment van de dag ga je de timelapse maken, etc. Diverse apps zijn handig bij het plannen van een shot:

• Google Maps: hiermee kun je al globaal zien hoe een gebied eruit ziet en kun je mogelijke composities verkennen.
• Photopills: met behulp van deze app weet je precies waar de zon of maan opkomt en ondergaat. Je kunt zelfs d.m.v. augmented reality op locatie jouw camera aanzetten en precies zien waar een hemellichaam op welk moment van de dag staat!
• Het weer: het weer is erg belangrijk. Ikzelf houd elke dag het weer in de gaten om te zien wanneer de omstandigheden goed worden voor wat ik wil. Denk aan apps als buienradar, wetterrader en clear outside om diverse parameters in de gaten te houden.
• Veldonderzoek: oké, dit is geen app. Maar de beste manier om composities te zoeken is natuurlijk door zelf naar buiten te gaan en een gebied te verkennen!

Instellingen

Wanneer je op locatie bent, is het tijd om jouw apparatuur op te zetten. Allereerst het statief: zorg dat dit stevig staat en dat de wind er geen vat op heeft. Vervolgens stel je de juiste belichting in, dit is eigenlijk zo goed als hetzelfde als bij het maken van een landschapsfoto. Echter is er voor de belichting nog een extra puntje van aandacht: motion blur.

Motion blur

Nu leg ik je uit waarom filters zo belangrijk zijn. Als er veel beweging in de scene aanwezig is (bijvoorbeeld bewegende takjes, mensen of water) en je gebruikt een korte sluitertijd, dan resulteert dat niet in vloeiende beelden. Er ontstaat een ‘staccato effect’. Met ND filters kun je langere sluitertijden gebruiken zonder dat de scène overbelicht raakt en de bewegende delen geblurred worden. Met wat uitproberen kun je zelf ontdekken welke sluitertijd het beste past bij de foto die je maakt. Het is natuurlijk niet altijd mogelijk om filters te gebruiken, omdat je bijvoorbeeld haast hebt bij het opzetten van een timelapse die zich onverwacht aandient.

Kijk in de onderstaande video over Zwolle eens goed naar de beweging in de timelapses. Je ziet dat mensen, takjes en auto’s die bewegen allemaal een beetje wazig zijn, waardoor het beeld wat rustiger overkomt:

Shoot RAW

Zorg ervoor dat je de camera instelt op RAW. De bestanden zijn veel groter dan JPEG’s, maar je hebt veel meer vrijheid in de nabewerking. In RAW worden zoals bekend alle kleurnuances vastgelegd.

Interval

Het interval waarop je foto’s schiet is per situatie verschillend. De ene keer kan het 1 seconde zijn en de andere keer wel 30 seconde. Je zult altijd per situatie moeten bepalen wat het beste interval is. Bij snel bewegende wolken is 1 of 2 seconde goed, omdat wolken in de timelapse anders veel te snel zullen gaan. Maar is er bijna geen beweging in de wolken of schiet je een zonsondergang dan zit je al snel tussen de 4 en 8 seconden.

Het is belangrijk om te weten wat de buffer van jouw camera is. Als je geen snelle en grote buffer hebt en ook geen snelle SD kaart dan zul je bij snelle intervallen tegen het probleem aanlopen dat er frames overgeslagen worden. Tip is dus om te testen wat jouw camera aankan en vooral niet onder dat interval te komen! Zorg er in ieder geval voor dat je altijd tenminste 240 foto’s maakt. Dan heb je bij 24fps 10 seconden aan beeldmateriaal.

Beweging toevoegen

Om jouw timelapse een extra dimensie te geven kun je beweging toevoegen aan een timelapse. Dit kan door middel van een slider en/of pan&tilt head. Let op: een timelapse wordt niet per se beter door motion control toe te voegen. Gebruik het alleen als het meerwaarde heeft en niet ‘omdat het kan’!

Editing

De editing is een belangrijk onderdeel van een timelapse. Ik ga bij deze uitleg uit van een simpele timelapse waarbij geen belichtingsveranderingen zijn aangebracht zoals een dag naar nacht transitie. Daarnaast kun je jouw favoriete editingprogramma’s gebruiken.

Voor een simpele timelapse kun je alle foto’s in Lightroom laden. Vervolgens edit je een foto zoals je graag wil en synchroniseer je deze edit over alle foto’s. Dan exporteer je de foto’s naar .JPG of .TIFF files en met behulp van een videobewerkingsprogramma maak je er een video van. Zorg ervoor dat de lengte van de foto’s in jouw timeline 1/24^e van een seconde is (dit is bij een 24fps video). Vervolgens exporteer je de video in jouw gewenste format en klaar is jouw timelapse!

Heb je last van flickering (dus geen vloeiende belichting) in jouw video? Dit kan onder andere ontstaan zijn door het feit dat het diafragma na elke foto weer open gaat en voor het maken van de volgende foto weer het gewenste diafragma aanneemt. Hierin kan een kleine variatie zitten waardoor het gat waar het licht doorheen komt net iets groter of kleiner is. Met behulp van bijvoorbeeld LRTimelapse of een plug-in in een videobewerkingsprogramma kun je deze flickering weghalen.

Voor uitdagende timelapses zoals transities van dag naar nacht werkt het natuurlijk niet om een foto te editen en dit te synchroniseren. Hiervoor kun je LRTimelapse gebruiken om bepaalde foto’s te editen en vloeiende transities te maken tussen deze edits.

Eén timelapse is niet genoeg!

Eén timelapse is misschien mooi, maar nog mooier is het om een serie timelapses te maken en hiervan een korte film te editen. Een voorbeeld is Dutch Seasons, het resultaat van een jaar timelapses op de Veluwe. Hiervan heb ik een korte film gemaakt. Je moet flink doorzetten en soms ga je er voor niks op uit, omdat de omstandigheden toch niet zijn zoals je had verwacht. Toch moedig ik iedereen aan zo vaak mogelijk op pad te gaan, want die ene prachtig mooie zonsopkomst kan op het meest onverwachte moment plaatsvinden!

Onderwerpen in herfst

Momenteel zitten we in de herfst: een fantastisch jaargetijde om de natuur in te gaan en timelapses te schieten. Hieronder een paar tips ter inspratie:

• Mist

Mist is mijn favoriete weersverschijnsel in timelapses en dat komt vaak genoeg voor in de herfst! De sierlijke beweging die mist maakt in een timelapse is elke keer weer anders en gewoonweg prachtig. In de herfst van 2016 was ik drie dagen in San Marino en werd ik getrakteerd op fantastische omstandigheden met een zee van mist. Na het bekijken van onderstaande video snap je wel waarom ik hier zo van hou! Tip: Bekijk hoe snel de mist beweegt (door eventueel enkele foto’s te maken) en kies op basis hiervan de interval die je wilt gebruiken.

• Gekleurde bossen en lichtstralen

Andere onderwerpen om in de herfst timelapses van te maken zijn de gekleurde bossen waar het licht doorheen beweegt. Helemáál mooi is als je ook nog die mooie, door de bomen vallende lichtstralen weet vast te leggen! Tip: De lichtstralen lijken niet te bewegen. Maar je zult verbaasd zijn hoeveel beweging je vastlegt in een timelapse van 10 minuten met een interval van 3 of 4 seconden!

• Onstuimig weer

En als laatste tip voor de herfst zeg ik: ga erop uit met slecht weer! In de herfst komen vaak onstuimige dagen voor. Dit zijn mooie momenten om timelapses te schieten. Denk aan donkere wolken boven een heideveld waarbij af en toe het licht door het wolkendek breekt. Tip: Zorg voor een korte interval, want de wolken bewegen op zulke dagen sneller dan je denkt!

Met deze informatie kun je zelf aan de slag met timelapsefotografie. Er is nog veel dieper op in te gaan, maar begin bij de basis en ga later aan de slag met complexere timelapses!

  

< Terug naar het overzicht